Kronika projektu "Akademia Czystego Morza"
Spotkanie 1
Podczas I edycji zajęć Akademii Czystego Morza, w październiku 2018 roku oraz podczas II edycji w październiku 2019 roku odpowiednio 119 i 94 uczennic i uczniów uczestniczyło w spotkaniach poświęconych zanieczyszczeniom środowiska Morza Bałtyckiego. Po wykładzie dr inż. Magdy Morawskiej pt. „Biomonitoring zanieczyszczeń środowiska morskiego” mogli utrwalić nowo zdobyte wiadomości poprzez uczestnictwo w interaktywnych grach i quizach. Bardzo ważnym elementem ćwiczeń „Biomonitory i eutrofizacja” było również tworzenie przez młodych adeptów Akademii pro-ekologicznych opowiadań, inspirowanych własnymi doświadczeniami. Dużym zainteresowaniem uczestników cieszyły się również prowadzone przez dr hab. inż. Joannę Brzeską prof. UMG zajęcia laboratoryjne pt. „Barwne indykatory i biosensory stosowane w wodzie”. Uczniowie poznali zasady pracy w laboratorium oraz metody oceny zjawisk zachodzących podczas doświadczeń chemicznych. Samodzielnie wykonywali doświadczenia związane ze zjawiskami zachodzącymi w środowisku morskim ( m.in. osmozy, przewodnictwa i korozji).
Spotkanie 2
Druga seria spotkań z uczestnikami projektu Akademia Czystego Morza poświęcona była zagrożeniom wynikającym z transportu morskiego. W zajęciach uczestniczyło 109 uczennic i uczniów w I edycji oraz 100 uczennic i uczniów w II edycji. Podczas wykładu dr Magdaleny Bogaleckiej, pt. Katastrofy na morzu, uczestnicy poznali historię największych wypadków statków morskich oraz prowadzonych na morzu akcji ratowniczych. Zdobyta wiedza przydała się podczas ćwiczeń Przeciwdziałanie skutkom uwolnienia ładunku do morza. Uczestnicy w kilkuosobowych zespołach musieli wyobrazić sobie, że kierują akcją ratowniczą, podczas której musieli samodzielnie przewidywać jak uwolniony ładunek niebezpieczny może rozprzestrzeniać się w środowisku i z nim oddziaływać. Okazało się, że znajomość podstawowych praw fizyki i chemii oraz kreatywność są bardzo przydatne. Na ćwiczeniach laboratoryjnych pt. Niebezpieczeństwa w transporcie ładunków drogą morską, dr inż. Katarzyna Krasowska zademonstrowała uczestnikom szereg niebezpiecznych reakcji chemicznych, które mogą zajść po przedostaniu się substancji niebezpiecznych do środowiska stwarzając tym samym jego zagrożenie. Uczestnicy pracowali również samodzielnie m.in. mieli możliwość określenia zdolności do upłynniania stałych ładunków masowych oraz oznaczenia temperatury zapłonu i samozapłonu łatwopalnych cieczy.
Spotkanie 3
Na przełomie stycznia i lutego 2019 oraz 2020 roku odbyła się kolejna, już trzecia seria spotkań z uczniami i uczennicami szkół podstawowych, w ramach Akademii Czystego Morza. Tematyka zajęć poświęcona była znakowaniu i segregacji odpadów komunalnych. Wykład i zajęcia laboratoryjne, w których uczestniczyło 115 osób w 2019 roku oraz 95 osób w 2020 roku, poprowadziła dr inż. Aleksandra Heimowska. Podczas wykładu, adekwatnie do jego tytułu, uczestnicy poznali rodzaje odpadów i sposoby ich zagospodarowania. Dowiedzieli się również jak wielkim zagrożeniem środowiska morskiego są niezagospodarowane odpady, jak tworzą się plastikowe wyspy oraz jaki obszar potrafią zasiedlić gumowe kaczuszki. Na zajęciach laboratoryjnych pt. Tworzywa sztuczne i ich oznakowanie oraz segregacja odpadów w praktyce uczniowie samodzielnie decydowali o segregacji przygotowanych różnorodnych opakowań, rozróżniali tworzywa sztuczne na podstawie ich oznakowania i analizy chemicznej. Oglądając pod mikroskopem powierzchnię różnych próbek inkubowanych w środowisku Morza Bałtyckiego dowiedzieli się również w jakim stopniu materiały opakowaniowe ulegają degradacji. Na ćwiczeniach pt. Pomyśl zanim wyrzucisz zużyte opakowanie pod kierunkiem dr hab. inż. Joanny Brzeskiej prof. UMG uczestnicy nabyli umiejętności właściwego postępowania z odpadami: jakie należy segregować do pojemników, jakie można kompostować, a które nadają się do ponownego wykorzystania. Tworząc cykle życia produktu proponowali jakie strumienie odpadów można z nich wydzielić i jakie widzą ich dalsze zastosowania. Wyobraźnia, kreatywnością i uzdolnienia plastyczne uczniów znalazły ujście w trakcie samodzielnego przygotowania oznakowań pojemników na odpady. Pojemniki zabrano do szkół. Mamy nadzieję, że w tak przygotowane pojemniki będą trafiać tylko posegregowane śmieci, a nasi słuchacze przyczynią się do propagowania segregacji w szkolnym środowisku.
Spotkanie 4 i 5
Ostatnie dwa spotkania projektowe były okazją do porównania teorii z praktyką. Uczestnicy spotkali się ze specjalistami z zakładów zajmujących się gospodarką odpadami i ściekami. W Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych „Eko Dolina” w Łężycach zobaczyli co dzieje się z odpadami, gdy zostaną odebrane z naszych domów. Dowiedzieli się jak wiele zależy od tego, czy prawidłowo je segregują w ich własnych mieszkaniach. Pewnym zaskoczeniem było to, że w zakładzie tym „zatrudnione” są również sokoły.
W Oczyszczalni Ścieków w Swarzewie uczniowie zapoznali się z procesem biologicznego oczyszczania ścieków, dowiedzieli się jakie parametry oczyszczania decydują o czystości Morza Bałtyckiego i zobaczyli różnicę między ściekami komunalnymi a odpływem odprowadzanym do morza. Dowiedzieli się jak ze ścieków wytwarzana jest energia elektryczna oraz mieli możliwość „podglądania” pod mikroskopem pracy mikroorganizmów osadu czynnego.
Po zajęciach terenowych brali udział w zajęciach laboratoryjnych poświęconych badaniom gleby, powietrza i wody. Przeprowadzali testy określające m.in. twardość wody i wykrywające obecność w niej alg. Poznali strukturę gleby i jej zdolność do adsorbowania zanieczyszczeń. Zapoznali się też z powstawaniem kwaśnych opadów i wpływem gazowych zanieczyszczeń atmosfery na rośliny.
Zakończenie edycji 2018/2019
Pierwsza edycja projektu „Akademia Czystego Morza” zakończyła się 7 czerwca 2019 roku. Uczestniczyło w niej 128 uczniów z czterech pomorskich szkół podstawowych:
- SP im. Jana Brzechwy w Orlu,
- SP im. Mariusza Zaruskiego w Pucku,
- SP nr 17 im. wiceadm. Józefa Unruga w Gdyni,
- SP im. Księdza Biskupa Konstantyna Dominika w Swarzewie.
Uczestnicy w ciągu roku szkolnego 2018/2019 brali aktywnie udział w licznych zajęciach poświęconych ochronie wód Morza Bałtyckiego, problemom związanym z transportem morskim oraz segregacją i zagospodarowaniem odpadów.
Prodziekan ds. Kształcenia Wydziału Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa, dr hab. Dariusz Barbucha prof. UMG, wręczył dyplomy i pamiątkowe upominki młodym adeptom Akademii.
Wszystkim uczestnikom gratulujemy i życzymy udanych wakacj!!!
Projekt realizowany jest na Wydziale Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa w Katedrze Towaroznawstwa Przemysłowego i Chemii.
Opiekę merytoryczną sprawują:
- dr hab. inż. Joanna Brzeska, prof. UMG,
- dr Magdalena Bogalecka,
- dr inż. Alina Dereszewska,
- dr inż. Aleksandra Heimowska
- dr inż. Katarzyna Krasowska,
- dr inż. Magda Morawska.
Nad przygotowaniem i realizacją zajęć laboratoryjnych czuwają:
- Eleonora Budzyńska,
- mgr Joanna Gebler,
- mgr inż. Hanna Miller,
- mgr inż. Cecylia Wójcik.
O zajęciach Akademii Czystego Morza napisali także:
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój
